"Η ποιητική της ανασκαφής"

Συνεπαρμένη ακόμα από μια εξαιρετική και πλούσια παρουσίαση αρχαιολογικού χώρου και ευρημάτων από ανασκαφές στην περιοχή μας, αισθάνθηκα την ανάγκη και έκανα μια βραδινή επανάληψη σε ένα βιβλίο που σας συστήνω ανεπιφύλακτα: "Η ποιητική της ανασκαφής" του Γιάννη Σακελλαράκη, εκδόσεις Ίκαρος.

«Στo βιβλίο αυτό, που εντάσσεται στη σειρά Προσωπογραφίες, ο Γιάννης Σακελλαράκης αυτοβιογραφείται μέσα από κείμενα που μιλούν για τη σημασία των ανασκαφών για τον άνθρωπο, για τη σχέση της ανασκαφής με την ποίηση, για την συγκίνηση του ανθρώπου που ζωντανεύει ότι έχει απονεκρωθεί και γίνεται ο διάμεσος ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα.»

Και συνειρμικά, κόβει βόλτες στη σκέψη μου ένα ποίημα του Ρόμπερτ Πεν Ουώρρεν για την ανασκαφή σε έναν άλλο χώρο, στα Ανεμοσπήλια,  για το κτίσμα της ανθρωποθυσίας και την ανοιχτή του θέα στο πέλαγος,

"Nestlings on sea cliff"
"In some stony field, somewhere, eyes,
Unbelieving, opened. They saw,
First, the sky. Stared long. How little
They understood. But slowly began,
In new ignorance, the agony of Time.

You think of the necks, unfeathered, feeble, upholding
The pink corolla of beak-gape- that blind yearning
lifeward."


"Νεοσσοί στον θαλασσινό γκρεμό"
{Κάπου, σε κάποιο ξεροτράχαλο χωράφι, μάτια
Άνοιξαν δύσπιστα. Είδαν,
Πρώτα, τον ουρανό. Κοίταξαν πολύ. Πόσο λίγα
Κατάλαβαν. Αλλά άρχισαν σιγά σιγά,
Με νέα άγνοια, την αγωνία του Χρόνου.
Σκέφτεσαι τους γυμνούς λαιμούς που αδύναμα στηρίζουν
Τη ρόδινη στεφάνη του ορθάνοιχτου ράμφους - εκείνο τον
τυφλό πόθο για τη ζωή.}

 

ο Κούρος του Παλαικάστρου

και σαν αλυσίδα ανασύρει το εξαιρετικό ποίημα του Καβάφη "Εν των μηνί Αθύρ", έναν ωραιότατο σχολιασμό μιας αρχαίας επιγραφής  
"Με δυσκολία διαβάζω στην πέτρα την αρχαία.
«Κύ[ρι]ε Ιησού Χριστέ». Ένα «Ψυ[χ]ήν» διακρίνω.
«Εν τω μη[νί] Aθύρ» «Ο Λεύκιο[ς] ε[κοιμ]ήθη».
Στη μνεία της ηλικίας «Εβί[ωσ]εν ετών»,
το Κάππα Ζήτα δείχνει που νέος εκοιμήθη.
Μες στα φθαρμένα βλέπω «Aυτό[ν]... Aλεξανδρέα».
Μετά έχει τρεις γραμμές πολύ ακρωτηριασμένες·
μα κάτι λέξεις βγάζω — σαν «δ[ά]κρυα ημών», «οδύνην»,
κατόπιν πάλι «δάκρυα», και «[ημ]ίν τοις [φ]ίλοις πένθος».
Με φαίνεται που ο Λεύκιος μεγάλως θ’ αγαπήθη.
Εν τω μηνί Αθύρ ο Λεύκιος εκοιμήθη."

Αχ, αυτή η μαγεία της ποίησης και του ποιητικού χρόνου του ανασκαφέα!...

 

 Καμαραϊκό αγγείο Μεσομινωικής περιόδου